کد مطلب:21459 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

آيا براي ادعاي اين نسبي بودن اخلاق مي توان به اين كلام استدلال كرد كه نسل بشر زاييده مادري است كه از برادر خود باردار شده است (خواهر قابيل)

در اين جا چند نكته وجود دارد: اولاً، چگونگي گسترش نسل به وسيله فرزندان آدم(ع) دقيقاً روشن نيست و يكي از احتمالات موجود، ازدواج دختران و پسران وي با يكديگر است. حال آيا مي توان بر اساس مطلبي كه احتمالي و ظني است، يك نظريه فلسفي (مربوط به فلسفه اخلاق) را بيان نهاد؟ در حالي كه مباحث فلسفي و نظري بايد مبتني بر امور برهاني و قطعي باشد. ثانياً، به فرض ازدواج فرزندان اول حضرت آدم(ع) با يكديگر قطعي باشد، هيچ دليل بر نسبيت اخلاق نيست؛ زيرا گزاره هاي اخلاقي دو گونه اند: 1- احكام اساسي و ام القضاياي اخلاقي، مانند: «قبح ظلم» و «حسن عدالت». اين گونه قضايا هرگز تغيير پذير نيستند و در همه اعصار و در همه جاي جهان، ثبات، استحكام و ارزش صدق مطلق دارند. 2- گزاره هاي روبنايي و مشروط اخلاقي، مانند: «حسن راست گويي» و «قبح دروغ گويي». صدق اين گونه قضايا دائمي نيست؛ مثلاً راست گويي زماني خوب است كه مطابق با عدالت باشد؛ ولي اگر در موردي موجب ظلم شود، قبيح خواهد بود. اشتباه همه كساني كه اخلاق را نسبي مي دانند اين است كه فرق بين اين دو دسته از قضاياي اخلاقي را درك نكرده و حكمي كلي صادر مي كنند. 3- در رابطه با اين كه ازدواج فرزندان اول حضرت آدم(ع) جايز بوده و اكنون جايز نيست، بايد توجه داشت كه اساساً احكام الهي تابع مصالح و مفاسد در متعلق آنهاست و گاهي نيز بر اثر تعارض مصالح و مفاسد در يك چيز، يكي بر ديگري ترجيح داده مي شود. بنابر اين اگر اين مسأله صادق باشد كه فرزندان حضرت آدم با يكديگر ازدواج كرده اند، حكمتش اين است كه گسترش نسل بشر (با حفظ اينكه فقط نسل بشر باشد) از طريق ديگري امكان پذير نبوده و مصلحت حفظ و بقاي نسل، بر مفسده ازدواج محارم غالب شده و خداوند در آن مورد استثنايي، حكم به جواز نموده است؛ ولي پس از آنان ديگر چنين حكمتي نبوده است.